Auteur: Rachid Ben Allal ● benallal.r@live.nl
Redactie: Eric Spaargaren
Rob, dank voor de bereidheid om deel te aan dit interview. Zou je jezelf kort willen voorstellen? Dit voor degenen die jou, ondanks jouw jarenlange inzet voor TestNet, niet kennen.
Hallo Rachid, dankjewel. Zo beroemd ben ik niet, dus een voorstelrondje is altijd goed. Ik ben Rob van Steenbergen, wonende te Lelystad en op dit moment werkzaam bij You-Get, een bedrijf dat over procesverbetering en automatisering gaat.
Ik heb meer dan twintig jaar ervaring in het testvak en ben ooit begonnen bij QualityHouse, tegenwoordig Centric. Hier kreeg ik een testopleiding en daarna ben ik via een ander bedrijf de consultancy ingegaan voor een jaar of tien. Daarna ben ik ongeveer tien jaar als free-lancer bezig geweest. Dus ik heb veel bedrijven gezien van binnen en ook allerlei verschillende aanpakken van het testen.
In al die jaren heb ik ook het hele spectrum meegemaakt: testuitvoer, testcoördinatie en management, testautomatisering en alle andere verschillende smaken hier tussenin.
Naast mijn dagelijkse werk heb ik mij ook zoveel mogelijk ingezet om mijn kennis te verspreiden door het geven van trainingen, coaching sessies, artikelen, presentaties en natuurlijk ook redactiewerkzaamheden voor het TestNet magazine. En ik ben samen met drie andere collega’s nog steeds de wereldkampioen testen, gezien dat er na 2016 geen kampioenschappen meer zijn geweest.
Rob, jij hebt jouw werkzaamheden als onder andere hoofdredacteur voor TestNet per januari dit jaar beëindigd en overgedragen. Dit is veelal achter de schermen gebeurd, dus het zou zomaar kunnen zijn dat de lezers dit niet hebben opgemerkt. Zou je ons mee willen nemen in plusminus tien jaar werkzaam te zijn voor de TestNet organisatie?
Het is in ieder geval nogal een verschil, het TNN magazine van vandaag en tien jaar geleden. Ik kwam bij de redactie, waar toen nog Hans van Loenhoud de hoofdredacteur was. Er was geen papieren versie meer, die werd eerst elk kwartaal naar alle leden per post verstuurd, maar een pdf-versie die per mail verstuurd werd.
En de redactie bestond uit ongeveer vier tot vijf redacteuren die elk kwartaal tegen de deadline aan eigenlijk flink aan het werk moesten. Je kent het wel, artikelen worden op tijd beloofd, maar toch komt alles op het laatst binnen. Maar goed, zo gaat het met een kwartaaluitgave.
Samen met Hans van Loenhoud zijn we begonnen met verder moderniseren door er echt een nieuwssite van te maken, de huidige online TNN magazine dus.
Dat scheelde ook wel wat stress één keer per kwartaal, elke week een artikel is een soort van routine waar je makkelijker aan kunt wennen. Toen we dat hadden opgezet vroeg Hans of ik de hoofdredactie wilde gaan doen. Ik vroeg: ‘Wat moet ik dan allemaal extra doen?’. Zijn antwoord was: ‘Eigenlijk doe je het allemaal zo’n beetje al’. En daarmee ben ik verder gegaan met de online versie als hoofdredacteur, het uiterlijk is wat aangepast in de loop van de jaren, maar het belangrijkste is ‘redactie 2.0’. Tot aan dan hadden we een team van vier tot vijf redacteuren die al het werk deden. Ik wilde dat meer verdelen over ‘zoveel mogelijk’ redacteuren. Niet een paar mensen die alles doen, maar eerder redacteuren die ook gewoon één artikel schrijven of één onderdeel onder hun hoede nemen. En zo zijn we bij TNN magazine. De volgende uitdagingen zijn een nieuwe geïntegreerde website met testnet.org, en meer multimedia. Maar die uitdaging is voor Eric Spaargaren om dat samen met TestNet verder uit te werken.
Zo te lezen een heleboel ervaringen! Op welke manier heb jij TestNet in de breedte zien ontwikkelen de afgelopen jaren?
Wat bedoel je met ‘in de breedte’?
Daarmee bedoel ik niet zozeer intern, maar meer naar de buitenwereld toe. Mate van bekendheid, uitstraling et cetera.
Dit is een moeilijke vraag; als ik met andere testers spreek, dan kent de gemiddelde tester wel TestNet. Bij andere disciplines is TestNet in zoverre ik het hoor niet bekend. Dat is sowieso in de IT, dat elke specialisatie zijn eigen ‘club’ heeft. Testers, in zoverre ze al bewust zijn van congressen, zijn het meest bekend met de diverse testcongressen, nationaal en internationaal. Ontwikkelaars idem dito met betrekking tot developers congressen. Wat testers betreft wordt TestNet gezien als een autoriteit enerzijds op testgebied, waar veel informatie gedeeld wordt. Anderzijds hoor ik ook kritiek dat TestNet een wat verouderde club van testers is met wat meer een traditionele gedachte over testen. Terwijl als je de onderwerpen, artikelen en presentaties bekijkt, dan zijn de onderwerpen zeer divers en veelzijdig over het algemeen.
Het imago naar buiten toe heeft wat verbetering nodig, maar goed, dat is een ‘marketing’ verhaal. Meer multimedia (wat nu ook gebeurt dankzij corona) inhoud gaat zeker helpen. Andere disciplines meer betrekken bij TestNet en het testen is een lastige taak, de Agile Testing Days probeert het ook, maar ook dat blijft grotendeels een testfeest.
Helder! Er ontstaan naar mijn idee ook steeds meer werkgroep initiatieven waarbij actuele onderwerpen worden behandeld. Zeer positief. Naast de inhoud is TestNet ook een goede plek om te netwerken. Onder meer de voor- en najaarevents trekken veel bekijks en zie ik persoonlijk als een ideale plek om te netwerken.
Precies. Op de events, maar ook de thema-avonden kom je makkelijk in contact met andere testers van andere bedrijven en raak je al snel aan de praat over diverse onderwerpen. Zo breid je je netwerk uit. Ik ben zelf niet iemand die zegt ‘Ik ga vandaag eens lekker netwerken’, het gebeurt gewoon automatisch als je rondloopt op een testcongres. En de congressen van TestNet zijn bijna gratis zou ik willen zeggen, de contributie per jaar is een schijntje voor wat je ervoor krijgt.
Zo, dat lijkt wel erg op een reclamepraatje, haha. Maar het is waar, je kan kritiek hebben op TestNet, het is wel een platform waar veel kennis zit en gedeeld wordt en nog belangrijker dan dat, je kan zelf je eigen verhalen en ideeën ook vrij gemakkelijk delen op het platform. Schrijf een artikel, maak een YouTube video, biedt aan om een presentatie te doen of een workshop… De kansen dat je werk gepubliceerd wordt of je een presentatie kunt geven, liggen vrij hoog. En heb je begeleiding nodig, dan kan je dat ook vragen.
Mee eens! Wij zien dat vanuit de redactie ook steeds meer gebeuren. Wekelijks worden er nieuwe blogs, video’s en artikelen gepubliceerd.
Ik wil weer een afslag nemen naar de inhoud. Softwaretesten ontwikkelt zich net zoals de IT in algemeenheid in een rap tempo. Gezien jouw ervaring in de afgelopen decennia als het gaat om testen (diverse opdrachten, diverse omgevingen), kan je zeggen dat je een deel deze ontwikkeling van dichtbij heb mogen meemaken. Als wij een blik werpen op de toekomst; welke trends zie je ontstaan rondom softwaretesten? En wat zou je mee willen geven aan de nieuwe generatie testers?
Ik vind het erg lastig om in de toekomst te kijken. Ooit heb ik mij gewaagd aan het ‘voorspellen’ hoe de toekomst van de testautomatisering er uit zou kunnen-komen te zien. Wat ik ‘voorspelde’ is nog geen werkelijkheid geworden. Eigenlijk is dat in de meeste gevallen zo als je probeert een glazen bol te lezen. Ik was twintig jaar geleden bezig met record & playback tooling voor desktop applicaties, waarbij je met Visual Basic de scripts kon bewerken. Qua testautomatisering is dat nog niet heel erg verbeterd en de trend ‘Robotic Process Automation’ gebruikt die oude tools nu als nieuwe ontwikkeling voor procesautomatisering bijvoorbeeld. Dat is niet te voorspellen.
De tools van nu zijn natuurlijk wel wat uitgebreider met meer mogelijkheden en men kijkt ook naar AI om de tools te ondersteunen op dit soort van automatisering. De huidige trend die al een tijdje gaande is in het testen, maar heel veel focus heeft gehad de afgelopen vijf jaar is het automatiseren van testen. En dat betekent voor testers vaak het automatiseren op API niveau of op GUI niveau. Als we er als een professionele tester naar kijken, dan zouden we ook naar unit-testen moeten kijken en dat meenemen in een automatische teststrategie en aanpak. Dus veel samenwerken met de developers op dit gebeid van testautomatisering.
De focus op testautomatisering is vrij heftig en een valkuil aan het worden. Dat zou ik eigenlijk mee willen geven aan elke tester, eigenlijk iedereen in de testwereld: Testautomatisering is maar een klein deel van de kwaliteitscontrole waar we mee bezig zijn. Verlies jezelf niet door alleen hier op te focussen, want dan ga je heel veel missen. Vragen zoals: Maken we de juiste oplossing met ons product? Lossen we het juiste probleem op? Wat doet de concurrent? Wie is eigenlijk onze belangrijkste klant of gebruiker en kan hij of zijn zich identificeren met onze laatste ontwikkelingen? Waar liggen de risico’s op betrouwbaarheid, compleetheid, bruikbaarheid, compatibiliteit (et cetera) en waar moeten we op focussen met onze testen?
Risicogedreven blijven denken en deze risico’s onderzoeken, dat is naar mijn mening de essentie. Het bekijken of een product voldoet aan een beschreven acceptatie criterium of functionele eis is nog het minst belangrijk voor een tester. Het gaat om de risico’s die we lopen met het maken van producten, die willen we onderzoeken. Van daaruit bouw je je testaanpak op en daarbij kun je testautomatisering als ondersteuning gebruiken, het is niet leidend zoals ik te vaak zie.
En daarnaast: blijf experimenteren met de software en systemen buiten de risico’s om; vind de zaken die je vandaag nog niet weet en die je niet van te voren kan bedenken. Dit zijn de zaken die verrassingen geven als de software wordt gebruikt. Zoek de ‘unknown unkowns’ door onderzoek. Ook hiervoor zijn geen geschreven documenten als leidraad maar meer de principes die uit de Exploratory Testing denkwijze komen.
Dank voor de uitgebreide antwoorden Rob. Nu je jouw rol als hoofdredacteur bij TestNet hebt overgedragen, wordt de weg mogelijk vrijgemaakt voor andere creativiteit en initiatieven. Neem je met het afscheid bij de redactie van TestNet hiermee ook afscheid van het ‘publieke toneel’?
Afscheid van het ‘publieke toneel’? Nou, in ieder geval niet bewust dan. Ik wil nog steeds graag mijn kennis delen. Sowieso ben ik jurylid bij de Nederlandse Kampioenschappen Softwaretesten, zodra we dat weer gaan doen. Verder geef ik een presentatie over testen bij ProRail deze maand (februari). En verder zie ik wel wat ik verder ga doen. Ik werk nu bij You-Get sinds 2020 en ben daar ook mijn kennis aan het delen door middel van trainingen en het begeleiden van testers en interne collega’s. Dat is ook weer eens wat anders dan als freelancer naar buiten gericht te zijn, nu wat meer intern binnen een bedrijf bezig te zijn.
En bij You-Get ben ik in een specifieke tak van sport bezig op het moment: procesverbetering met behulp van specifieke IBM software en het ontwikkelen van een daarvoor geschikte automatiseringstool en teststrategie hier om heen. Het zal er vast van komen dat ik mijn ervaringen hiermee wil gaan delen met de testwereld in de nabije toekomst.
En wie weet wat ik in de toekomst nog kan doen voor TestNet, multimedia interesseert mij ook wel. Maar goed, wat ik in de loop van de jaren heb geleerd is dat je niet alles tegelijk moet doen.
Klinkt veelbelovend! Fijn om op te merken dat je nog betrokken blijft als jurylid bij het NK Software testen. Een succesvol initiatief wat mij betreft!
Wij kijken uit naar jouw verdere publicaties. Ik wil je bedanken voor je tijd en heel veel plezier en succes wensen in hetgeen wat je doet én gaat doen!